Tính năng chống rung có thực sự quan trọng

Các cơ chế ổn định hình ảnh

Tính năng ổn định hình ảnh hay chống rung cơ bản là một công nghệ sử dụng phần cứng hoặc phần mềm nhằm giảm thiểu hiện tượng nhòe hình do những rung động từ máy ảnh. Trong nhiếp ảnh, những rung động vốn làm nên hiện tượng nhòe hình ảnh thường xuất phát từ những rung động của máy ảnh, khi người dùng sử dụng những ống kính có chiều dài tiêu cự lớn; hay khi chụp ảnh trong môi trường thiếu sáng. Tùy theo hãng sản xuất mà tính năng chống rung có thể đảm bảo độ sắc nét hình ảnh khi chụp ở tốc độ thấp hơn từ 2, 3, 4 hay 5 lần so với bình thường. Một máy ảnh hoặc ống kính được trang bị tính năng ổn định hình ảnh thường được đặt kèm những "bí danh" như O.I.S (Optical SteadyShot), IS (Image Stabilization), VR (Vibrate Reduction), SR (Shake Reduction), VC (Vibration Control), MegaOIS... trong tên gọi của sản phẩm.

Tính năng chống rung chỉ hiệu quả khi chụp những đối tượng tĩnh trong điều kiện thiếu sáng. Ảnh: Whatdigitalcamera.

Tính năng ổn định hình ảnh ngày càng trở nên phổ biến và được tích hợp trên khá nhiều sản phẩm máy ảnh kỹ thuật số từ compact gọn nhẹ, cho đến các model máy ảnh không gương lật ống kính rời cũng như DSLR hiện tại. Tuy có khá nhiều tên gọi khác nhau, nhưng hầu hết các máy ảnh số đều được trang bị 3 cơ chế chống rung chính gồm: chống rung quang học (Optical IS), chống rung kỹ thuật số (Digital IS) và chống rung kép (Dual IS - kết hợp cả 2 cơ chế quang học lẫn kỹ thuật số).

Chống rung quang học

Cơ chế chống rung quang học đúng như tên gọi của mình sử dụng những thành phần phần cứng (cảm biến, các thành phần thấu kính trong ống kính) để hiệu chỉnh những rung động từ máy ảnh. Ngày nay, mỗi hãng sản xuất máy ảnh/ống kính đều sử dụng những cấu hình đặc biệt để thực thi cơ chế chống rung quang học. Song, hầu hết những máy ảnh được trang bị cơ chế này đều sử dụng một cảm biến con quay hồi chuyển tích hợp để đo đạc những chuyển động từ thân máy hoặc từ người cầm máy. Một khi có được các số liệu đo đạc, cảm biến sẽ gửi dữ liệu đến chip vi xử lý rung động để điều khiển những phần cứng dịch chuyển ngược phương với các chuyển động để triệt tiêu chúng để loại bỏ những xung động ban đầu.

Chống rung kỹ thuật số

Thay vì dịch chuyển những thành phần phần cứng, cơ chế chống rung kỹ thuật số chỉ sử dụng phần mềm và những thay đổi thiết lập của máy ảnh để giảm thiểu những rung động từ bên ngoài. Chống rung kỹ thuật số chủ yếu tăng giá trị ISO nhằm tăng độ nhạy sáng của cảm biến hình ảnh và rút ngắn thời gian phơi sáng để giảm thiểu các rung động từ bên ngoài. Vì một khi chụp ở tốc độ cao, khả năng nhòe ảnh ít xảy ra hơn so với khi phơi sáng chậm. Cũng có một số mẫu máy ảnh sử dụng một phần mềm tích hợp sẵn bên trong máy để xử lý những rung hình sau khi ảnh được chụp tựa như khi bạn chụp ảnh và hiệu chỉnh hình ảnh trên máy tính. Dĩ nhiên, phần mềm tích hợp trên máy ảnh có nhiều hạn chế hơn các phần mềm hiệu chỉnh hình ảnh độc lập. Một số máy ảnh có khả năng xử lý nhiễu kém cũng ít hiệu quả hơn khi chống rung bằng cáchh tăng giá trị ISO.

Chống rung kép

Chống rung kép là sự kết hợp sử dụng cả 2 cơ chế ổn định hình ảnh quang học và kỹ thuật số được mô tả ở trên. Chống rung kép thường khó tìm thấy một mô tả cụ thể vì mỗi hãng đều có một định nghĩa hoàn toàn riêng biệt. Song, có thể hình dung chống rung kép là sự kết hợp của một thân máy DSLR hỗ trợ chống rung với một ống kính được trang bị tính năng ổn định hình ảnh quang học độc lập.

Chống rung có thực sự là một tính năng cần thiết?

Công nghệ chống rung ngày càng được cải tiến cả về công nghệ lẫn chất lượng. Thay vì chỉ giúp ổn định hình ảnh theo 2 phương ngang dọc như trước đây, một số hãng đã cải tiến hệ thống chống rung theo nhiều mặt phẳng khác nhau, thậm chí một số máy ảnh còn hỗ trợ khóa tính năng ổn định hình ảnh một khi người dùng đặt máy trên chân đế. Kết quả thực tế cho thấy chất lượng ảnh chụp khi kích hoạt tính năng chống rung quang học như hình dưới đây cũng cho thấy hiệu quả được cải thiện rõ rệt.

Ảnh chụp bên phải khi kích hoạt tính năng chống rung trên ống kính AF-S Nikkor 18-55mm/f3.5-5.6 VR cho thấy các kỹ tự rõ nét hơn mà không cần dùng tripod.

Dù vậy, người dùng cần hiểu rằng cơ chế chống rung chỉ cho hình ảnh thực sự sắc nét khi chụp (tốc độ chậm) một đối tượng gần như đứng yên. Và đôi khi tính năng chống rung còn có thể khiến hình ảnh bị nhòe khi chụp tốc độ chậm sử dụng kèm chân đế (tripod). Những máy ảnh/ống kính sử dụng cơ chế chống rung theo 2 trục cũ còn gặp trở ngại trong việc ổn định hình ảnh khi người dùng lia máy theo phương ngang.

Mặc dù ổn định hình ảnh là một tính năng hấp dẫn, song vẫn không phải là một lựa chọn cần thiết và nhất thiết phải đặt ưu tiên hàng đầu khi tậu một chiếc lens hay một thân máy mới. Với các mẫu máy ảnh compact, những sản phẩm thuộc phân khúc phổ thông thường không hỗ trợ chống rung bằng phần cứng mà chỉ hỗ trợ phần mềm với những thuật ngữ như "anti-blur mode", "anti-shake technology". Lẽ dĩ nhiên là hiệu quả chống rung của những sản phẩm này sẽ thấp hơn nhiều.

Có thể nói, cách tốt nhất để chống rung hình khi chụp ảnh trong điều kiện thiếu sáng chính là sử dụng tripod. Với phụ kiện này, bạn có thể cài đặt giá trị ISO ở mức thấp để tăng độ sắc nét mà vẫn đảm bảo cảm biến nhận đủ lượng ánh sáng cần thiết ngay cả khi phơi sáng chậm. Bên cạnh đó, việc tập luyện tư thế cầm máy một cách khoa học cũng giúp tăng hiệu quả chống rung mà không cần đến cơ chế chống rung trên máy hay ống kính.

Nếu bạn thường xuyên chụp ảnh với tốc độ màn trập cao, khả năng nhòe hình ảnh vì rung động có thể nói là rất thấp. Việc chọn mua một sản phẩm hỗ trợ chống rung lúc này thực sự không cần thiết vì mức chênh lệch giá khá lớn, nhất là với các dòng máy DSLR. Tính năng ổn định hình ảnh chỉ thực sự cần thiết trong trường hợp môi trường không đủ sáng để bạn có thể rút ngắn thời gian phơi sáng. Lúc này với một thân máy hoặc ống kính hỗ trợ chống rung quang học, người dùng sẽ có thể yên tâm bấm máy với tốc độ thấp - vì trong hầu hết các trường hợp, tính năng chống rung có thể bù từ 3 đến 4 f-stop.

Nguồn: Digital-photo-secrets, Digitalrev, Whatdigitalcamera